W świetle prawa międzynarodowego w ochronie przeciwpożarowej wyróżnić możemy dwa główne ośrodki, które w zasadzie dyktują kierunki rozwoju technik przeciwpożarowych, a są to Stany Zjednoczone i Republika Federalna Niemiec. Stany zjednoczone wprowadziły normy, a w zasadzie wytyczne dla projektantów pod nazwą NFPA, Niemcy pod nazwą Vds. To co jest podobne dla tych dwóch norm, to fakt iż powstawały z potrzeby biznesu, a konkretnie firm ubezpieczeniowych. W latach 60, 70 kiedy następował gwałtowny rozwój systemów ochrony przeciwpożarowej właściciele przedsiębiorstw niechętnie podejmowali trudy montażu u siebie SUG-ów. Ubezpieczyciele chcąc chronić ich majątki, ludzi oraz środowisko wprowadzili normy, które zastępowały prawo tych krajów, ponieważ miały większą siłę nacisku. Ta firma, która chciała ubezpieczyć swój majątek w firmie ubezpieczeniowej zobligowana była do stosowania wytycznych dyktowanych przez normy firm. Tak powstały dwa prężnie rozwijające się ośrodki badawczo-rozwojowe zabezpieczeń przeciwpożarowych. Lista norm NFPA jest bardzo długa sięga numeru 8506, natomiast lista Vds jest krótsza ponieważ jest normą młodszą i niejednokrotnie naśladuje normy NFPA. W zasadzie to tylko normy NFPA po przez grupę ubezpieczeniową FM Global wprowadzają normatywy dotyczące systemów mgłowych w wytycznych dla projektantów NFPA 750. Wspomniane wytyczne definiują mgłę jako środek gaśniczy w postaci wysoko rozdrobnionej wody, gdzie średnia wielkość kropel jest poniżej 1000 mikrometrów. Natomiast wytyczne Vds nie definicją mgły wodnej jako takiej, piszą ogólnie iż jest to środek gaśniczy w postaci wody wypływającej ze zraszaczy mgłowych o dużym rozdrobnieniu kropel.
Poza przytoczonymi normami istnieją również normy europejskie takie jak norma prCEN/TS 14972:2007 (E), która również definiuje zasady projektowania instalacji gaśniczych wodnych.
Normalizacja Stałych Urządzeń Gaśniczych w świetle prawa
Ilekroć mowa o Stałych Urządzeniach Gaśniczych mówimy o urządzeniach przeciwpożarowych[1] stale związanych z budynkiem, podłączonych do niewyczerpalnego źródła zasilania i służących do kontroli pożaru. Obecnie egzystuje szeroki zbiór możliwości w zakresie stałych urządzeń gaśniczych. Użytkownik może wybierać spośród: systemów bazujących na wodzie (urządzenia tryskaczowe, zraszaczowe, mgła wodna), systemów gazowych (inergen, FM-200, CEA 410, dwutlenek węgla itd.), lub systemów zabezpieczających bazujących na zasadzie inertyzacji (zasada działania polega na obniżeniu indexu tlenu). Określone urządzenie ma swoje cechy charakterystyczne zależne od sposobu działania i aplikacji w której może być zastosowany, aby mógł właściwie spełniać funkcję gaśniczą. Co więcej, urządzenia te muszą być zaprojektowane przez przeszkolony i doświadczonych inżynierów, wykonane zgodnie z przesłankami projektowymi i zaleceniami wytwórcy systemu, oraz prawidłowo konserwowane.
Każde urządzenie posiada swoje ograniczenia w zastosowaniu i nie ma wszechstronnego systemu, który jest wstanie działać w każdych warunkach. Dlatego odpowiedni dobór właściwego urządzenia gaśniczego w głównej mierze zależy nie od jego konstrukcji czy miejsca zastosowania ale od rodzaju pożaru mogącego wystąpić i odpowiedniego doboru środków gaśniczych. Poniżej przedstawimy podstawową klasyfikację Stałych Urządzeń Gaśniczych (SUG), która nie jest prosta i zależna od przyjętych kryteriów. W sytuacji kiedy klasyfikujemy urządzenia do obniżania indexu tlenu w pomieszczeniu możemy wziąć pod uwagę dwa ich rodzaje: gazowe i wodne. Gazowe bazujące na gazach obojętnych typu azot, argon, oraz wodne np. mgłowe. Jedne i drugie wpływają na obniżanie indexu tlenowego w pomieszczeniu tylko różnią się mechanizmem działania. W gruncie rzeczy trudno nazwać urządzenia wykorzystujące gaz obojętny urządzeniami gaśniczymi, ponieważ faktycznie proces gaszenia w przypadku ich użycia nie występuje, w ich przypadku mówimy raczej o tłumieniu pożaru. Tłumienie pożaru jest również cechą charakterystyczna systemów mgłowych wykorzystujących krople mniejsze niż 100 µm[2], o takich systemach mówimy iż nie występuje u nich proces gaszenia jedynie jeden z jego elementów. Związane jest to ściśle z mechaniką kropli, która jest w tym przypadku zbyt małą aby mogła pokonać prądy konwekcyjne pożaru. Ogólną jednak klasyfikację przedstawiono poniżej.
- Stałe Urządzenia Gaśnicze
- Wodne
- Tryskaczowe
- Zraszaczowe
- Mgłowe
- Gazowe
- Gazy obojętne
- Chlrowcopochodne węglowodorów
- CO2
- Pianowe
- Aerozolowe
- Proszkowe
- Wodne
Widach wyraźmy podział urządzeń gaśniczych ze względu na wykorzystywany środek gaśniczy. Urządzenia wodne tj. tryskaczowe, zraszaczowe i mgłowe, różnią się od siebie dość znacząco. Urządzenia tryskaczowe są w ochronie przeciwpożarowej wykorzystywane bardzo długo, są to urządzenia w których głównym elementem jest dysza zraszaczowa wyposażona w ampułkę, która pęka pod wpływem wzrostu temperatury. Urządzenia tryskaczowe w głównej mierze są najbardziej uniwersalne spośród wszystkich typów. Zasada ich działania polega na wypuszczeniu środka gaśniczego jakim jest woda pod wpływem wzrostu temperatury, są stosunkowo tanie, jednak instalacje rurowe ważą bardzo dużo. Związane jest to ze stałą obecnością wody w instalacji, co wpływa niekorzystnie na możliwość zastosowania ich np. w starych budynkach, gdzie nie przewidziano zastosowania takich rozwiązań. Urządzenia zraszaczowe i mgłowe są do siebie w zasadzie podobne jednak różnice wynikają z samej konstrukcji dyszy rozpraszającej środek gaśniczy, ale ich budowa jest bardzo podobna. Składają się z Systemu Sygnalizacj Pożaru, Dźwiękowego Systemu Ostrzegawczego, Centrali Sterującej Gaszeniem, instalacji rurowej rozprowadzającej środek gaśniczy do strefy gaszenia, oraz dyszy rozpraszającej środek gaśniczy. Do roku 2010 na świecie były dwa główne ośrodki rozwijające systemy zraszaczowe tj. USA i Europa wydając stosowne normy. Po roku 2010 tylko USA normalizuje instalacje zraszaczowe wydając stosowne normy i wytyczne do projektowania. Europa wycofała swoje normy i wytyczne, zastępując je normami na urządzenia tryskaczowe. Aktualnie najszybciej rozwijającą się technologią urządzeń gaśniczych są instalacje na mgłę wodną, obecnie nie są zharmonizowane.
[1] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 07 czerwca 2010 (Dz. U. Nr 109 poz. 719) – urządzenia przeciwpożarowe – należy przez to rozumieć urządzenia (stałe lub półstałe, uruchamiane ręcznie lub samoczynnie) służące do zapobiegania powstaniu, wykrywania, zwalczania pożaru lub ograniczania jego skutków, a w szczególności: stałe i półstałe urządzenia gaśnicze i zabezpieczające, urządzenia inertyzujące, urządzenia wchodzące w skład dźwiękowego systemu ostrzegawczego i systemu sygnalizacji pożarowej, w tym urządzenia sygnalizacyjno-alarmowe, urządzenia odbiorcze alarmów pożarowych i urządzenia odbiorcze sygnałów uszkodzeniach, instalacje oświetlenia ewakuacyjnego, hydranty wewnętrzne i zawory hydrantowe, hydranty zewnętrzne, pompy w pompowniach przeciwpożarowych, przeciwpożarowe klapy odcinające, urządzenia oddymiające, urządzenia zabezpieczające przed powstaniem wybuchu i ograniczające jego skutki, kurtyny dymowe oraz drzwi, bramy przeciwpożarowe i inne zamknięcia przeciwpożarowe, jeżeli są wyposażone w systemy sterowania, przeciwpożarowe wyłączniki prądu oraz dźwigi dla ekip ratowniczych;
[2] Rogulski J, Zbrożek P, Czerwienko D, „Wybrane aspekty stosowania w obiektach budowlanych urządzeń gaśniczych na mgłę wodną”, CNBOP, Jóżefów 2012 r.
0 komentarzy